Cây xoài là cây ăn quả ngon, theo các nhà khoa học cây xoài thuộc họ Anacardiaceae, có nguồn gốc ở Nam Á, cây xoài thường được trồng nhiều ở các nước có khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Các nước trồng xoài nhiều, có thể là quê hương của xoài như Ấn Độ, Pakistan và Philippines.

Cây xoài hiện nay ở Việt Nam có các giống như xoài cát, xoài tượng, xoài keo, xoài tứ quý…  Các giống xoài này hình dáng và màu sắc quả khác nhau

Hướng dẫn chi tiết cách trồng xoài

Xoài là loại cây ăn quả lớn chiều cao tối đa lên tới 35m và tán lá rộng tròng 15m, 1 năm xoài có thể cho tán lá rộng thêm 1,2m

Đất trồng cây xoài:

Xoài là loại cây dễ trồng có thể trồng trên các loại đất khác nhau như đất vàng, vàng đỏ, đất feralit, đất phù xa cổ… Cây xoài cũng có thể trồng ở đất úng vì nó có khả năng chịu ứng tốt với xoài Đất nhẹ kém màu mỡ giúp cây dễ cho nhiều hoa và đậu trái, đất quá màu mỡ đủ nước chỉ giúp cây phát triển tốt, nhưng ít trái

Thời vụ: Xoài là loại cây trồng được quanh năm nhưng được trồng nhiều hơn vào đầu mùa mưa, khi trồng xoài cần tránh thời tiết nắng nóng, và rét đậm, sau khi trồng xoài xong cần cấp đủ nước tưới cho cây

3. Giống:  Giống xoài được nhân giống đơn giản từ chiết cành, và có thể là trồng bằng hạt. 

Đặc tính của xoài

Nó tạo thành một thân cây với một thân cây thẳng , trong vườn cây nó là một cây tốt cho bóng mát và lá của nó là dày đặc và tròn . Nó có thể đo từ 10 đến 30 m chiều cao , tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Các vỏ là nâu và đang vượt qua bởi các vết nứt dọc nhỏ và liên kết ngang . Các lá được mịn màng, hỗ trợ bởi một cuống nhỏ , với các lá giữa trên và màu xanh lá cây tươi sáng, và phía dưới rõ ràng hơn: khi lá của chúng vừa mọc là hơi hồng đồng.

Các hoa của xoài thơm tập trung ở chùy trên chóp, mỗi bông hoa đều có màu hồng nhạt-trắng và vàng, một số là lưỡng tính.

Các hoa của xoài  được ưa chuộng bởi khí hậu khô. Mỗi cụm hoa phát ra ít nhất một chùm trái cây . Quả khi trưởng thành hẳn rất to, nặng từ 250 g đến 2 kg . Nó có một hình thuôn dài và phần vỏ mỏng và mịn, với một loạt các màu sắc khi chín như: hồng, đỏ, xanh lá cây, màu vàng và màu da cam, ngon và ngọt.

Trồng xoài: sự phát triển và nhiệt độ

Cần lưu ý về các đặc tính của xoài nhân giống bằng hạt và giống xoài ghép mắt. Xoài được nhân giống bằng hạt thì có nhiều đặc điểm nổi trội của cây mẹ hơn nhưng thời gian cho quả sẽ lâu hơn. Cây ghép thì chất lượng giống bị ảnh hưởng khi bầu bị dập, vỡ… Cây có khả năng bị bệnh nếu không được chăm sóc tốt (hoặc bị lây từ cây mẹ). Điểm mạnh là cây cho thời gian thu hoạch quả nhanh hơn.

Cây trồng bằng hạt: Cây cho quả chậm tầm 6-8 năm có quả ( có rất ít giống 3 năm có quả). Khi lấy giống bưởi chọn những quả già, lấy hạt lớn bỏ lớp vỏ cứng đem gieo ngay trên bề mặt ươm. Sau một thời gian cây có 4 lá xanh bứng sang khu giâm khoảng cách (30cm x 60cm) để trồng làm gốc ghép hoặc vô bầu dưỡng 1-2 tháng rồi trồng. Tuy nhiên, nên trồng xoài cây ghép để đảm bảo thuần giống và mau cho trái.

Nhân giống bằng cây có mắt ghép (hay còn gọi là trồng cây bằng tháp): Chọn cành thoáng, rộng rãi, chọn cây đã thu hoạch được 3 năm. Chọn nhánh tốt, cắt bỏ lá. Mang mắt 1 tuần trước khi lấy mầm để có mầm mạnh. Sẽ thu được cây giống nhanh cây có thể chuyển đi xa, bảo quản tốt

6 Hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây xoài

Xoài là cây ăn quả lâu năm, có thể phát triển bóng lớn, do đó nếu trồng số lượng nhiều  thì phải trông với 1 khoảng cách nhất định ( cây cách cây 8-10 m). Chuẩn bị: Trước khi trồng cây con 1-3 tháng cần đào hố rộng 70-80cm sâu 50-70cm. Mỗi hố cần bón phân lót cho hố gồm hỗn hợp phân chuồng mục, super lân, kali,  vôi bột. Trộn đều với đất lấp bằng miệng hố ( cần làm trước thời gian 1 tháng)

Khi trồng đào 1 hố nhỏ ở trong hố lớn, rạch bỏ túi bầu nhỏ của cây xoài, lắp đất bằng cổ rễ, nén chặt xung quanh. Sau đó cắm 2 cọc chéo chữ X vào cây và buộc dây để tránh lay gốc làm chết cây. Sau trồng bạn cần ủ xung quanh gốc bằng rơm hoặc rác mục, tưới nước ẩm cho cây liên tục trong một tháng đầu sau trồng để tạo điều kiện ẩm cho rễ cây phát triển. . Sau trồng 1 tháng cây ổn định, rạch nilon ở vết ghép để cây sinh trưởng, phát triển. Khi cây phát triển được 3 cơi lá thì nên bấm bỏ đọt. Sau thời gian cây ra chồi thứ cấp chọn tiếp 3 chồi phát triển mạnh nằm theo hình tam giác đều, bấm đọt như trên, bấm đọt đến lần thứ 3 thì thôi.

Giai đoạn cây trưởng thành cắt tỉa những cành mọc bên trong tán, cành quá gần mặt đất, cành sâu bệnh, những cnahf không có hiệu quả…

Chăm sóc:

Khi cây con được 1-3 năm tuổi, cần cung cấp phân, nước, diệt trừ cỏ dại để cây hoàn thiện khung tán

- Tưới nước: Cần tiến hành thường xuyên cần 3-4 ngày/1 lần, Càng sau có thể giảm số lần tưới, nhưng phải đảm bảo đất xung quang cây có độ ẩm tốt. Hạn chế cỏ dại và tăng độ ẩm cho đất có thể sử dụng rơm rác mục, cỏ khô ủ lại xung quanh gốc. ủ dưới phần tán cây có bán kính 0,8-1m, và để trống phần diện tích cách gốc 20cm để hạn chế côn trùng, sâu bọ làm tổ, phá hoại gốc cây.
- Làm cỏ: Thời kỳ đầu trồng cây còn nhỏ cần làm cỏ thường xuyên, sau 3 năm tuổi thì thời gian làm cỏ giảm dần.

- Xử lý ra hoa sớm, bảo vệ hoa và trái non Có thể phun thuốc (Pyrinex, Sago Super, Butyl) bảo vệ hoa lần 1 khi phát hoa dài 2-3cm để ngừa rầy chích hút. Nếu hoa nhiều trong đúng thời gian có mưa nhiều hoặc mưa đêm thì sau đêm sẽ phải rung cho hoa rụng những hoa không thụ phấn, phun thuốc phòng thán thư và sâu rầy

Trong tự nhiên, xoài thường ra hoa lẻ tẻ không đồng loạt. Để cho xoài ra hoa tập trung phải xử lý bằng ka-li-nitơ-rát (KNO3) nồng độ 1,25-1,5% (1lít nước và 12-15g KNO3) phun ướt hết các lá xoài. Sau khi phun 3-7 ngày xoài sẽ ra hoa.

8. Bón phân: 

- Giai đoạn cây tơ: Hàng năm nên bón mỗi gốc từ 200-400g phân NPK 16-16-8 và khoảng 200g phân urê, lượng phân này được chia ra làm 2 lần bón vào đầu và cuối mùa mưa. Về cách bón, có thể bón theo lỗ hoặc rải đều xung quanh gốc theo phạm vi của tán và cách gốc từ 0,3-0,5m. Ngoài ra, nên bón bổ sung từ 1-3 kg phân KOMIX chuyên dùng cho cây ăn trái để bổ sung chất hữu cơ cho đất giúp cây xoài phát triển ổn định.

- Giai đoạn cây trưởng thành: Bón tối thiểu từ 2-5kg/cây loại phân NPK 16-16-8 và từ 3-4 kg phân KOMIX, chia đều 2 lần bón vào đầu mùa mưa (lúc cây mang trái) và vào tháng 9-10 dương lịch (trước khi cây ra hoa). Lượng phân bón có thể tăng sau những năm trúng mùa để cây phục hồi sức cho trái năm sau.

Xem thêm: Cây xoài cát cách trồng và chăm sóc cây xoài cát

 9. Phòng trừ sâu bệnh:

- Bệnh thán thư: Bệnh làm thối đen hoa, rụng hoa, thối đen trên quả. Dùng Benlat C hoặc Score 250 EC phun từ khi hoa nở đến 2 tháng sau với 7 ngày phun 1 lần, sau đó 1 tháng phun 1 lần.

- Bệnh phấn trắng: Xâm nhiễm và gây hại lá, hoa, quả đặc biệt là hoa và chùm hoa. Dùng Rhidomila MZ 72WP, Anvil 5SC,...

- Bệnh muội đen: Do bài tiết của rệp, dùng: Bassa 50 EC, Trebon 2,5 EC và có thể phun các loại thuốc trừ nấm có gốc đồng,...

- Bệnh cháy lá: Bệnh phát triển trong mùa mưa, gây hại chủ yếu trên lá. Phòng trừ bằng cách cắt bỏ lá bệnh, phun thuốc Rhidomil MZ 72 WP, Kasumin 2L,...

- Sâu đục thân, đục cành: Dùng bẫy đèn bắt sâu trưởng thành, tiêm vào lỗ những loại thuốc có tính xông hơi mạnh hoặc nội hấp như: Actara 25 WG, Padan 95SP, bịt lỗ bằng đất sét để diệt sâu non.

- Rầy xanh: Rầy tiết dịch gây bệnh mùa nóng, làm xoài kém phát triển. Thời gian hại mạnh từ tháng 10 năm trước đến tháng 6 năm sau. Dùng Bassa 50 EC, Trebon 2,5 EC, Supracide 40 EC, Song mã 24,5 EC,...

- Ruồi đục quả: Ruồi đục vào quả lúc vỏ quả già, đẻ trứng dưới lớp vỏ, sâu non ăn thịt quả gây thối, rụng quả. Dùng Sherpa 25 EC, Lục Sơn 0,26 DD, Padan 95 SP.

- Bệnh thối đọt: Do nấm Dipldia Natalensis phá hại trên cành, lá, trái. Cành non xuất hiện đốm sậm màu lan dần nên lá. Lá cũng bị biến sang màu nâu, bìa lá cuốn lên trên. Có thể thấy mủ chảy trên các cành bị bệnh. Chẻ dọc cành bị bệnh có thể thấy bên trong có các sọc nâu do các mạch dẫn nhựa bị hư. Bệnh phát triển mạnh lúc độ ẩm không khí cao, lan nhanh trong mùa mưa. Trên trái, vùng vỏ quanh cuống trái bị úng sậm màu, sau đó lan rộng thành vùng đen tròn, sau 2-3 ngày có thể gây thối trái.

- Cách phòng trị: dùng Boocđô phun định kì lúc phát hiện bệnh. Ở trái có thể nhúng vào dung dịch hàn the (borax) pha loãng ở nồng độ 0,06%.

 10. Thu hoạch:

Khi quả già, vỏ quả hồng sáng, độ chín đặc trưng của giống thì thu hoạch. Nên thu hái vào lúc trời râm mát, khô ráo. Quả thu hái về cần phân loại. Nếu vận chuyển đi xa thì đóng vào sọt hoặc thùng không quá 5 lớp (đóng sọt phải có lót rơm hoặc giấy giữa các lớp quả). Sau khi thu hoạch vệ sinh xung quanh tán cây, cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh và tiếp tục chăm sóc.

Cách tỉa tái tạo xoài bao gồm trong việc lựa chọn 3, 4 hoặc 5 nhánh chính , trong đó sẽ hình thành nên cấu trúc, và có thể có được một góc chèn đầy đủ . Xoài có xu hướng hình thành các cành xếp theo chiều dọc một cách tự nhiên (do đó, với một góc chèn vào giữa ). Vấn đề phát sinh khi các cành với quả chĩu nặng, vì chúng có nguy cơ bị gãy cành hoàn toàn, một tình huống rất thường xuyên xảy ra. Vì lý do này, để đảm bảo phát triển cây tối ưu và làm cho nó tương thích với năng suất , cần phải lựa chọn các cành với một góc chèn và vị trí thích hợp .